Y sỹ đa khoa hướng dẫn Xử trí nghẹn ở người cao tuổi

Người bị nghẹn có thể tử vong trong vài phút nếu như không được cấp cứu kịp thời. Vậy cần làm gì khi người già mắc nghẹn, Y sỹ đa khoa - Trường Trung cấp Y khoa Pasteur Hà Nội xin giới thiệu bài viết hướng dẫn sơ cứu khi có người bị nghẹn để bạn đọc tham khảo và áp dụng khi cần thiết.

Triệu chứng nghẹn rất dễ để nhận biết
Khi nuốt thức ăn, thì sự phối hợp các chức năng ở họng của người già hay bị mất sự điều hành nhịp nhàng, dễ dẫn tới việc thức ăn bị rơi nhầm vào khí quản gây nghẹn đột ngột. Khi bị nghẹn, những thức ăn có thể gây tắc ở cổ họng, tắc ở thực quản, và tắc ở khí quản hoặc cả hai. Nếu như thức ăn làm bít tắc thực quản khi đang ăn, người bệnh sẽ thấy khó nuốt và bằng mọi cách sẽ cố nuốt dẫn đến nấc và nôn oẹ. Bởi vì phản xạ thức ăn sẽ di chuyển vào khí quản của người già. Lúc này, nạn nhân sẽ ho sặc sụa, khó thở tùy từng mức độ, nói không ra tiếng, có thể bị nghẹt thở.

Nếu như thức ăn làm tắc khí quản, thì người bị nghẹn đột nhiên thở khó, thần sắc lờ đờ, sắc mặt đỏ tía rồi tím ngắt, nấc cụt. Nếu như không được xử trí kịp thời và đúng cách, thì có thể chỉ trong vài phút nạn nhân sẽ trong tình trạng thiếu ôxy nghiêm trọng, thậm trí có thể dẫn tới tử vong.

Cần cấp cứu ngay tại chỗ bằng cách khai thông đường thở
Nếu như người bị nghẹn vẫn tỉnh táo, thì hãy để nạn nhân ngồi, tư thế hơi cúi nửa người trên ra phía trước một chút. Động viên họ gắng sức ho thật mạnh vì khi ho sẽ tạo ra dòng khí có thể đẩy thức ăn ra ngoài đường hô hấp hoặc ít nhất cũng tạo được khe hở cho việc thở.

Khi này người cấp cứu đứng đằng sau nạn nhân, ôm ngang bụng nạn nhân, đồng thời hai tay khóa chặt, sau đó dùng ngón cái miết mạnh vào bụng trên nạn nhân 4 lần theo chiều lên miệng nạn nhân. Làm như vậy vài lần để đẩy thức ăn ở khí quản ra, hoặc có thể tạo khe hở để phục hồi chức năng hô hấp.

Nếu như nạn nhân bất tỉnh. Cần phải đặt nạn nhân nằm nghiêng. Nhanh chóng lấy ngón tay ấn lưỡi nạn nhân xuống, sau đó dùng khuỷu tay đánh mạnh 4 cái vào lưng chỗ giữa hai xương bả vai. Hoặc nhanh chóng để nạn nhân nằm ngửa, đầu ngả ra phía sau, sau đó người cấp cứu dùng khuỷu tay của mình (có thể hai tay đan chặt) tỳ chặt vào bụng nạn nhân, rồi hích 4 cái hướng vào trong lên trên để đẩy thức ăn ra. Mục đích vẫn là tạo dòng không khí từ phổi để đẩy phần tắc nghẽn ra, để tạo thông đường thở cho bệnh nhân

Nếu thức ăn là dạng đặc - nhầy - dính như bánh trôi, các loại bánh gatô... thì ngoài những cách cấp cứu nêu trên, còn phải để nạn nhân nằm nghiêng một bên, dùng hai ngón tay móc hoặc kẹp thức ăn bị tắc ra ngay. Chỉ cần lách được khe hở là có thể cứu sống được nạn nhân.

Nếu như áp dụng các phương pháp trên mà tình trạng của bệnh nhân vẫn không được cải thiện, thì cần hô hấp nhân tạo ngay: Cần phải để nạn nhân nằm ngửa trên nền nhà (hoặc trên nền cứng), sau đó nắm hai tay nạn nhân ép xuống ngực nạn nhân rồi nhấc lên cao quá vai của nạn nhân, làm liên tục. Rồi nhanh chóng chuyển nạn nhân tới các cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời.