Mức độ tiến hóa của con người không phụ thuộc ở số gene

Con người luôn tự cho mình là sinh vật thông minh nhất, là đỉnh cao trong nấc thang tiến hóa của mọi giống loài. Rất nhiều người tin vào quan niệm cho rằng sự sống phát triển từ đơn giản tới phức đạp được thể hiện qua sự gia tăng số lượng gene. Hay chính xác hơn thì con người là sinh vật phức tạp nhất, dẫn đầu với trí thông minh tuyệt đỉnh nên cũng sẽ sở hữu bộ gene “đồ sộ” nhất.

Thế nhưng, từ con số ước tính hàng triệu gene ở nữa thế kỷ trước, những nghiên cứu hiện đại đã chứng minh, số gene của còn người chỉ có khoảng 20 nghìn. Đáng kinh ngạc hơn là ngay cả giống chuối cũng đã có tới gần 30.000 gene, cao hơn số gene của con người tới 50%.

Do đó, các nhà khoa học đã rút ra kết luận rằng, mức độ tiến hóa của sinh vật không phụ thuộc vào số gene mà mức độ phức tạp của gene mà những sinh vật này sở hữu mới chính là yếu tố quyết định. Thông thường, gene mà người ta hay nhắc tới là gene cấu trúc, tức đoạn DNA mang thông tin cần thiết mã hóa một chuỗi polypeptide - thành phần cấu trúc tạo nên các protein. Nhóm phân tử này đóng vai trò quan trọng trong quy định kiểu hình của sinh vật.

Có khoảng 1.000 polypeptide trong một gene điển hình. Ở những sinh vật nhân chuẩn, đếm số gene sẽ là một thách thức do chúng khá phức tạo và phân bố không thẳng hàng. Cấu trúc di truyền của con người gồm 3 tỷ polypeptide được sắp xếp một cách lộn xộn. Không riêng gì con người mà nhiều loài khác cũng vậy, đều có khoảng 50% số gene trong cơ thể không mang bất kỳ chức năng nào cả và không hoạt động. Do đó, để đếm chính xác số gene cần thiết để tạo nên cơ thể một con người là việc hết sức khó khăn.

Mỗi gene của con người đều có 2 bản sao, từ mẹ và từ bố. Trong trường hợp bản sao này không hoạt động, bản sao còn lại có thể bù đắp. Trong tự nhiên, rất gene bất hoạt rất hiếm khi tồn tại. Do vậy, rất khó để tìm ra trường hợp cả hai bản sao cùng bất hoạt đồng thời.

Theo ước tính của các nhà khoa học, chỉ cần khoảng 3.000 gene trong số 20.000 gene đó cũng đủ để con người tạo nên một cơ thể hoàn chỉnh và khỏe mạnh. Con số này gần như tương đường với số lượng gene tồn tại trong một con virus có kích thước lớn, chẳng hạn như Pandoravirus./.